Trên thị trường chứng khoán, xu hướng giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài (gọi tắt là “khối ngoại”) đôi lúc gây ra ảnh hưởng tâm lý tới các nhà đầu tư nhỏ lẻ và các nhà đầu tư cá nhân. Chắc hẳn sẽ có một bộ phận các nhà đầu tư thường xuyên giao dịch theo khối ngoại với kì vọng những cổ phiếu được khối ngoại mua ròng với khối lượng lớn có thể đem lại một tỷ suất sinh lời tốt trong tương lai. Vậy câu hỏi đặt ra ở đây là, liệu chiến lược đầu tư theo khối ngoại có thực sự hiệu quả hay không? Việc nghiên cứu diễn biến giá top 10 cổ phiếu được mua ròng nhiều nhất qua các thời điểm thị trường uptrend và downtrend gần đây có thể đem lại một số góc nhìn về vấn đề này. Trước tiên, cùng điểm qua các thời điểm thị trường bắt đầu đi vào giai đoạn biến động mạnh:
**Hình 1: Diễn biến các giai đoạn thị trường biến động mạnh**
***Nguồn: TCinvest-TCBS***
Các giai đoạn thị trường tăng mạnh:
\- Giai đoạn 1: VN-Index tăng 511 điểm (tương đương 77%) từ thời điểm T2/2017 tới T3/2018
\- Giai đoạn 2: VN-Index tăng 444 điểm (tương đương 67%) từ thời điểm T4/2020 tới T12/2020
\- Giai đoạn 3: VN-Index tăng 431 điểm (tương đương 41%) từ thời điểm T2/2021 tới T12/2021
Các giai đoạn thị trường giảm mạnh:
\- Giai đoạn 1: VN-Index giảm 222 điểm (tương đương 18%) từ thời điểm T2/2018 tới T6/2018
\- Giai đoạn 2: VN-Index giảm 336 điểm (tương đương 33%) từ thời điểm T11/2019 tới T3/2020
Giai đoạn 3: VN-Index giảm hơn 330 điểm từ T1/2022 tới hiện tại giảm gần 22%.
Bước tiếp theo, thống kê diễn biến giá của top 10 các cổ phiếu trên thị trường được khối ngoại mua nhiều nhất trong 5 phiên liên tiếp tính từ thời điểm thị trường bắt đầu có dấu hiệu tăng điểm:
**Hình 2: Diễn biến giá top 10 cổ phiếu khối ngoại nắm giữ so với VN-Index khi thị trường uptrend**
***Nguồn: TCData-TCBS***
Theo thống kê trên có thể thấy, nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu trong vòng từ 90-240 phiên tiếp theo kể từ thời điểm mua vào theo khối ngoại (tương ứng với 4 – 12 tháng) trong giai đoạn uptrend sẽ có tỷ suất sinh lời trung bình vượt trội hơn so với tăng trưởng Vn-Index. Đồng thời, tỷ lệ số lượng cổ phiếu trong danh mục top 10 này có hiệu suất vượt trội hơn VN-Index luôn đạt trên 60%.
Trong giai đoạn downtrend của thị trường, thống kê diễn biến giá của top 10 các cổ được khối ngoại mua nhiều nhất tính trong 5 phiên liên tiếp kể từ lúc thị trường bắt đầu đi vào giai đoạn giảm điểm cho thấy:
**Hình 3: Diễn biến giá top 10 cổ phiếu khối ngoại nắm giữ so với VN-Index khi thị trường downtrend**
***Nguồn: TCData-TCBS***
Khi thị trường bắt đầu rơi vào giai đoạn downtrend - giảm sâu, có vẻ như chiến lược đầu tư theo khối ngoại không đem lại hiệu quả như kì vọng khi mức sụt giảm trung bình của các cổ phiếu này cao hơn biến động của VnIndex. Mức sụt giảm giá trị có thể lên tới trên 40% khi nắm giữ từ 4 đến 12 tháng. Tuy một vài cổ phiếu có thể tăng trưởng vượt trội khi VN-Index giảm điểm, nhưng nhìn chung đa số cổ phiếu mua theo chiến lược này vẫn gây ra thua lỗ cho nhà đầu tư trong giai đoạn downtrend.
**Lời kết:** Khối ngoại có những nhận định về thị trường của riêng mình và nhà đầu tư có thể bám theo dấu chân họ trong những quyết định mua bán. Tuy nhiên,nhà đầu tư cũng nên lường trước rủi ro của chiến lược giao dịch này trong từng giai đoạn. Đối với những nhà đầu tư mới tham gia thị trường đây có thể là một chiến lược hấp dẫn, thậm chí đem về lợi nhuận cao hơn mức trung bình thị trường gấp nhiều lần khi giai đoạn thị trường uptrend. Tuy nhiên, trong giai đoạn downtrend, nhà đầu tư cần thận trọng hơn khi đưa ra quyết định danh mục đầu tư cũng như thời gian nắm giữ các cổ phiếu theo khối ngoại.
