Trên thị trường chứng khoán Việt Nam, nhóm cổ phiếu ngành bảo hiểm nhận được ít sự chú ý của các nhà đầu tư hơn so với các nhóm ngành khác do 2 yếu tố:
* Thanh khoản thấp, giao dịch cổ phiếu kém sôi động
* Tâm lý e dè coi bảo hiểm là ngành phòng thủ, khó tăng trưởng
Tuy nhiên, sau khi tìm hiểu và thực hiện 1 số nghiên cứu về nhóm ngành này, chúng tôi khá bất ngờ với kết quả tìm được và muốn chia sẻ với các nhà đầu tư.
Có khoảng gần 15 cổ phiếu ngành bảo hiểm trên thị trường chứng khoán Việt Nam chia thành 3 nhóm là bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm phi nhân thọ và tái bảo hiểm. Nhóm tái bảo hiểm có đặc thù kinh doanh riêng, thiên về hoạt động kiếm lợi từ chênh lệch (arbitrage) nên chúng tôi không đưa vào phạm vi nghiên cứu. Như vậy, có khoảng 9 mã cổ phiếu được xét đến bao gồm: [ABI](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=ABI) , [BIC](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=BIC) , [BLI](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=BLI) , [BMI](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=BMI) , [BVH](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=BVH) , [MIG](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=MIG) , [PGI](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=PGI) , [PTI](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=PTI) và [PVI](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=PVI) .
Đầu tiên, chúng ta hãy nhìn đến diễn biến giá cổ phiếu trong lịch sử và so sánh với VNIndex
**Có thể thấy hầu hết các cổ phiếu bảo hiểm đều mang lại lợi nhuận tốt và vượt trội so với VNIndex, đặc biệt là trong dài hạn.** Việc thanh khoản yếu là một điểm trừ đối với các nhà đầu tư lướt sóng nhưng đối với các nhà đầu tư giá trị, ưa thích nắm giữ cổ phiếu trong dài hạn thì đây không phải vấn đề quá lớn.
**Vậy một ngành có diễn biến giá tốt như vậy thì kết quả kinh doanh có tốt không?**
Câu trả lời là Có. Trong 10 năm qua, tổng doanh thu phí bảo hiểm của 9 doanh nghiệp này tăng trưởng liên tục 16%/năm, cao hơn hẳn mức tăng trưởng thu nhập đầu người Việt Nam trong cùng thời kỳ là 5%/năm.
![image.png](file-guid:1a4e021b-4e07-4255-8825-719f018b3f58 "image.png" =500x)
Nguồn doanh thu bảo hiểm này chính là đầu vào cho 2 hoạt động tạo lợi nhuận chính cho doanh nghiệp bảo hiểm.
Hoạt động đầu tiên là kiểm soát rủi ro các hợp đồng bảo hiểm. Các công ty phải tính toán giá hợp đồng và tỷ lệ rủi ro của các sản phẩm bảo hiểm để sao cho tổng tiền thu từ hợp đồng bảo hiểm lớn hơn các chi phí bồi thường cho khách hàng và chi phí dự phòng à đó chính là lợi nhuận gộp từ hoạt động bảo hiểm.
Trong 9 doanh nghiệp này, có thể thấy ngay [ABI](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=ABI) là doanh nghiệp đang có lợi nhuận từ hoạt động bảo hiểm tốt nhất, liên tục tăng trưởng qua các năm và nằm trong top 3 lợi nhuận lớn nhất sau [PTI](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=PTI) và [PVI](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=PVI) . Còn kém nhất là [BVH](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=BVH) với lợi nhuận bảo hiểm âm liên tục 3 năm gần nhất. Có thể thấy tốc độ tăng trưởng lợi nhuận gộp cũng khá tương đồng với thứ hạng lợi nhuận của các cổ phiếu khi [ABI](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=ABI) là quán quân với mức tăng 330% trong 5 năm hay 183% trong 3 năm gần nhất.
Một điểm dễ nhận thấy nữa là chỉ riêng [BVH](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=BVH) lỗ gộp trong khi các công ty khác đều lãi. Nguyên nhân của việc này do [BVH](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=BVH) thiên về bảo hiểm nhân thọ trong khi các công ty còn lại đều là bảo hiểm phi nhân thọ. Với bảo hiểm nhân thọ, sản phẩm có dòng đời rất dài và [BVH](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=BVH) phải trích lập dự phòng toán học (chiết khấu dòng tiền ước tính tương lai) rất nhiều để chuẩn bị cho đền bù rủi ro. Đây là một trong những cấu phần lớn nhất trong chi phí bảo hiểm nhân thọ.
**Nếu hoạt động lỗ như vậy tại sao công ty bảo hiểm nhân thọ vẫn tồn tại?**
Đó là vì các công ty bảo hiểm còn có một hoạt động nữa để sinh lời là đầu tư tài chính và thực tế hiện nay, đây là nguồn thu chiếm tỷ trọng chính trong cơ cấu lợi nhuận của các công ty.
Như [BVH](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=BVH) , lợi nhuận tài chính bù đắp hoàn toàn phần lỗ từ hoạt động bảo hiểm nên công ty vẫn có lợi nhuận ròng. Một nguyên nhân nữa giải thích tại sao công ty bảo hiểm nhân thọ vẫn làm ăn đều qua các năm là do dung lượng thị trường bảo hiểm nhân thọ lớn hơn bảo hiểm phi nhân thọ rất nhiều khi mà các hợp đồng bảo hiểm nhân thọ có giá trị cả trăm triệu đến cả tỷ đồng thì các sản phẩm phi nhân thọ lại chỉ ở mức vài trăm nghìn đến vài chục triệu đồng, các hợp đồng phi nhân thọ giá trị lớn chủ yếu là bảo hiểm tàu biển, máy móc nhưng số lượng không quá nhiều. Điều này giúp cho [BVH](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=BVH) có tổng quy mô tài sản và lợi nhuận lớn nhất trong nhóm bảo hiểm.
**Quy mô như vậy nhưng hiệu quả đầu tư của các doanh nghiệp bảo hiểm thì như thế nào?**
Thống kê tỷ suất đầu tư mỗi năm trong 10 năm từ 2010 – 2020 của các doanh nghiệp và so với mặt bằng lãi suất Việt Nam, đầu tư hiệu quả và ổn định nhất là [ABI](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=ABI) , [BLI](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=BLI) và [BVH](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=BVH) với mức sinh lợi thường xuyên trên 6%. [PVI](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=PVI) có tỷ suất đầu tư kém trong các năm trước khi liên tục lỗ nhưng đã cải thiện đáng kể trong khoảng 2 năm trở lại đây.
Sự khác nhau ở hiệu quả đầu tư một phần do cơ cấu danh mục của các công ty này khá khác nhau, đặc biệt là ở việc chia tỷ trọng vào các nhóm tài sản.
Như [ABI](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=ABI) phân bổ toàn bộ vào tiền gửi tiết kiệm và chứng chỉ tiền gửi, hoặc [BVH](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=BVH) phân bổ vào tiền gửi và trái phiếu nên tỷ suất sinh lợi khá ổn định qua các năm, còn [PVI](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=PVI) và [MIG](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=MIG) có khoảng 20% vào ủy thác đầu tư và cổ phiếu. Việc phân bổ vào cổ phiếu có thể giúp gia tăng giá trị danh mục, đặc biệt ở các năm thị trường tích cực như 2020 – 2021 nhưng nhìn theo góc độ dài hạn và khẩu vị rủi ro cao của ngành bảo hiểm thì chúng tôi thích các lựa chọn an toàn như [ABI](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=ABI) hoặc [BVH](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=BVH) hơn.
**Về hiệu quả và định giá hiện tại, đâu là lựa chọn tối ưu cho ngành bảo hiểm?**
![image.png](file-guid:f90a82a1-3a1e-43e3-8bd2-9579d04b9778 "image.png" =500x)
Có thể thấy hầu hết công ty bảo hiểm có ROE trong khoảng 8 – 15%. Riêng [ABI](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=ABI) vượt trội với ROE gần 30%. Và mức định giá cũng phản ánh phần nào điều này với P/B của [ABI](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=ABI) khoảng 2.0x. Tuy nhiên, các công ty như [BIC](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=BIC) , [PGI](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=PGI) có ROE khá cao nhưng lại có mức P/B hấp dẫn so với các doanh nghiệp như [BMI](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=BMI) , [BVH](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=BVH) , [MIG](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=MIG) .
**Tổng kết lại bài phân tích, chúng tôi có 2 kết luận chính:**
* Với hoạt động kinh doanh ổn định và được hưởng lợi trong dài hạn nhờ sự gia tăng thu nhập của người dân Việt Nam, các cổ phiếu bảo hiểm nhìn chung sẽ rất đáng theo dõi để đầu tư
* Hiện tại, chúng tôi thấy rằng cơ hội đang nằm ở PGI, BIC nhờ định giá hấp dẫn. Thêm vào đó, 2 cổ phiếu này còn có yếu tố hỗ trợ như: PLX công bố sẽ thoái vốn khỏi [PGI](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=PGI) trong năm nay hay danh mục đầu tư của [BIC](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis?ticker=BIC) thực tế đang có thặng dư gần 200 tỷ đồng chưa được ghi nhận do công ty bảo hiểm không được đánh giá lại giá trị danh mục khi giá trị thị trường danh mục tăng lên, do đó P/B thực tế của BIC thấp hơn cả mức 1.4x hiện tại.
Hy vọng những phân tích của chúng tôi về ngành bảo hiểm sẽ mang đến những thông tin hữu ích cho các nhà đầu tư. Rất mong nhận được ý kiến đóng góp và trao đổi từ các nhà đầu tư!
