Làn sóng thoái vốn dự kiến sẽ diễn ra sôi nổi trong các năm tới khi Nhà nước đã lỡ hẹn một loạt thương vụ vào năm 2021 do ảnh hưởng của dịch Covid-19. Thoái vốn là khi Nhà nước rút vốn đầu tư ra khỏi các doanh nghiệp thông qua hình thức cổ phần hóa hoặc đấu giá số cổ phiếu nắm giữ trên sàn chứng khoán. Các thương vụ thoái vốn có quy mô lớn theo danh sách năm 2021 mà đến nay chưa được thực hiện ở Bảng 1 dưới đây.
Để chuẩn bị cho nhà đầu tư muốn đón đầu các cơ hội này, chúng tôi tổng hợp danh sách 20 thương vụ thoái vốn với quy mô lớn đã thực hiện từ 2016 trở lại đây (Bảng 2). Theo đó, chúng tôi phân tích về diễn biến giá cổ phiếu và tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp trước và sau thời điểm Nhà nước thoái vốn.
Để so sánh giá cổ phiếu trước và sau khi Nhà nước thoái vốn, chúng tôi tổng hợp diễn biến giá cổ phiếu 20 phiên liền trước và 20 phiên liền sau ngày công bố đấu giá số cổ phần Nhà nước nắm giữ (hay còn gọi là ngày T0).
Đối với khoảng thời gian từ T0 đến T+20, chênh lệch giá cổ phiếu được tính bằng (Tn – T0)/T0 nên các giá trị dương thể hiện giá cổ phiếu tăng, âm thể hiện giá cổ phiếu giảm. Ngược lại, đối với khoảng thời gian từ T-20 đến T0, chênh lệch giá cổ phiếu được tính bằng (T-n-T0)/T0 nên các giá trị âm thể hiện giá cổ phiếu tại thời điểm T-n thấp hơn so với giá cổ phiếu tại ngày T0. Ví dụ: mã HAN có giá trị -50% ở ngày T-5 nghĩa là giá cổ phiếu ở thời điểm đó thấp hơn 50% so với giá cổ phiếu tại thời điểm T0.
Kết quả thống kê thể hiện ở hình 1 dưới đây cho thấy biến động giá cổ phiếu mạnh nhất ở các phiên T-10 và T-5, sau đó dần ổn định lại ở phiên T+5.
Hình 2 ở trên chỉ ra rằng tỷ lệ thoái vốn nhà nước càng nhiều thì biến động giá cổ phiếu càng cao trong +/-20 phiên quanh ngày tổ chức đấu giá. Mối tương quan thuận giữa hai biến số này thể hiện bằng đường hồi quy dốc lên ở hình 2. Chỉ số R² = 0.43 cho thấy mối quan hệ này có tính giải thích ở mức khá.
Chúng tôi tiếp tục phân loại các doanh nghiệp theo từng sàn như ở hình 3 và thấy rằng các nhóm cổ phiếu ở sàn UPCOM có xu hướng biến động giá mạnh hơn so với các nhóm cổ phiếu ở sàn HOSE và HNX trong giai đoạn trước và sau các lần thoái vốn. Điều này có thể được lý giải một phần do biên độ giao dịch trên sàn này lớn hơn. Tuy nhiên, chúng tôi lưu ý rằng các quy định niêm yết và công bố thông tin trên sàn Upcom không được chặt chẽ như HOSE và HNX. Chính vì vậy, các cổ phiếu của doanh nghiệp trên Upcom với tỷ lệ thoái vốn Nhà nước ở mức cao có thể là cơ hội đầu tư phù hợp cho các nhà đầu tư có khẩu vị rủi ro cao.
Biên lợi nhuận được cải thiện ở phần lớn doanh nghiệp khi Nhà nước thoái vốn (Hình 4). Một trong những nguyên nhân quan trọng đó là doanh nghiệp có thể chủ động nhiều hơn trong việc thay đổi chiến lược kinh doanh cho phù hợp với tình hình thị trường và nâng cao hiệu quả hoạt động bằng nhiều cách (ví dụ: cắt giảm chi phí, loại bỏ các mảng kinh doanh yếu kém để tập trung phát triển các mảng kinh doanh sinh lời...).
Để theo dõi tình hình kinh doanh và tài chính của các công ty sau thoái vốn và tiềm năng trong dài hạn, nhà đầu tư có thể sử dụng công cụ Phân tích cơ bản trên **[TCInvest](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis/financial?ticker=HDC).** Ví dụ: Tab Chỉ số trong phân tích cơ bản mã [HDC](https://tcinvest.tcbs.com.vn/tc-price/tc-analysis/financial?ticker=HDC) cho thấy biên lợi nhuận gộp và ròng của Công ty này có xu hướng tiếp tục cải thiện trong tương lai (màu xanh thể hiện dữ liệu quá khứ, màu vàng thể hiện dữ liệu dự phóng). Đồng thời, tỷ lệ nợ vay D/E dự kiến giảm dần qua các năm.
**Kết luận:**
* Tin tức về việc Nhà nước công bố thoái vốn ở các doanh nghiệp có sự ảnh hưởng nhất định lên giá cổ phiếu. Hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp sau thoái vốn cũng thường có xu hướng cải thiện tốt hơn.
* Các nhà đầu tư lướt sóng ngắn hạn với khẩu vị rủi ro cao có thể cân nhắc mua cổ phiếu từ khoảng 5 đến 10 phiên trước ngày Nhà nước đấu giá. Ngoài ra, có thể cân nhắc đầu tư vào cổ phiếu của các doanh nghiệp với tỷ lệ thoái vốn nhà nước cao trên sàn UPCOM. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn khuyên các nhà đầu tư cần xem xét về tình hình kinh doanh và tình hình tài chính trước khi quyết định đầu tư vào những doanh nghiệp này.
