Tiếp nối bài nghiên cứu về tính hiệu quả của mô hình nến đảo chiều tăng (quý nhà đầu tư có thể xem lại tại \*\*\*[đây](https://iwealthclub.com.vn/content/perma?id=210019)\*\*\*), trong bài viết này, chúng tôi cung cấp đến quý nhà đầu tư bài nghiên cứu về tính hiệu quả của mô hình nến đảo chiều giảm.
Chúng tôi đã tiến hành thống kê hơn 5,700 điểm đảo chiều theo mô hình nến của nhóm cổ phiếu VN30 kể từ thời điểm chào sàn tính đến hiện tại. Chúng tôi tập trung vào 6 mô hình nến đảo chiều phổ biến nhất: Evening Star, Bearish Engulfing, Bearish Harami, Dark Cloud Cover, Hanging Man và Three Black Crows.
*Hình 1: Thay đổi giá sau khi xuất hiện tín hiệu đảo chiều giảm (theo khung thời gian từ 3 đến 50 phiên)*
*Hình 2: Thay đổi giá sau khi xuất hiện tín hiệu đảo chiều tăng (theo khung thời gian từ 3 đến 50 phiên)*
Ở bảng trên, trục hoành hiển thị tên các mô hình còn trục tung mô tả sự thay đổi giá theo từng khung thời gian từ 3 ngày đến 50 ngày sau khi xuất hiện mô hình nến đảo chiều. Từ đồ thị trên, chúng ta có thể rút ra một số kết luận như sau:
\+) Những **tín hiệu đảo chiều giảm tỏ ra kém hiệu quả hơn so với tín hiệu đảo chiều tăng** khi so sánh bảng 1 và bảng 2, được thể hiện qua % giá thay đổi sau khi xuất hiện tín hiệu đảo chiều. Điều này tương đối hợp lý khi áp dụng cho thị trường Việt Nam – khi **chưa có cơ chế bán khống, khiến tính hiệu quả của nến đảo chiều bị hạn chế.** Ngoài ra, trong vòng 10 năm trở lại đây, mặc dù thị trường nhiều lần biến động, “trồi sụt”, tuy nhiên, về cơ bản, **xu hướng dài hạn vẫn là uptrend (tăng trưởng với CAGR \~ 10%/năm trong vòng 10 năm qua)**. Do đó, tính hiệu quả của những mô hình nến đảo chiều giảm thấp hơn hẳn so với nến đảo chiều tăng.
\+) Tín hiệu đảo chiều **tương đối kém hiệu quả ở khung thời gian ngắn** (3-20 ngày). Đồng nghĩa với việc, thời gian kể từ thời điểm xuất hiện mô hình nến càng dài thì tính hiệu quả của mô hình nến càng cao
\+) **Evening Star là mô hình nến có tín hiệu đảo chiều mạnh nhất**. Sau khoảng thời gian trên 30 phiên giao dịch kể khi xuất hiện mô hình Evening Star, giá có thể giảm trung bình từ 5% - 8%. Bearing Engulfing là 1 mô hình đáng tin cậy, tuy nhiên độ hiệu quả thấp hơn so với Evening Star
**Cấu trúc của mô hình nến Evening Star:**
\+) Nến đầu tiên là nến tăng, có thân dài.
\+) Nến thứ hai là một nến Doji hoặc nến có giá đóng cửa gần với giá mở cửa (đây là lý do tại sao được người Nhật ví như là 1 Ngôi sao – Star)
\+) Nến thứ ba là 1 nến giảm giá có thân dài, có giá đóng cửa nằm thấp hơn giá mở cửa của cây nến đầu tiên, hoặc có độ dài ít nhất phải bằng ½ so với thân nến xanh thứ 1. Như vậy, nến thứ 3 đóng cửa càng thấp càng thể hiện tính hiệu quả.
\+) Ngoài ra, nếu nến thứ ba tạo một khoảng trống giá (gap-down) so với nến thứ 2, điều này càng thể hiện lực bán đang rất mạnh, áp đảo hoàn toàn lực mua trước đó. Do đó, tính hiệu quả của mô hình càng được gia tăng.
Tuy nhiên, mô hình nến đảo chiều cần được sử dụng linh hoạt, kết hợp với những chỉ báo phân tích kỹ thuật khác để xác định tín hiệu đảo chiều uy tín. Cụ thể, tại ngày 14/12/2018, VN-Index đã cho cụm nến đảo chiều Evening Star. RSI cũng cho tín hiệu tiêu cực khi sau chuỗi phiên không thể vượt được vùng 65 đã quay đầu giảm. Cây nến thứ 3 trong cụm nến Evening Star cũng xuyên thủng đường trung bình 10 phiên (MA10) với thanh khoản lớn hơn trung bình 20 ngày. MACD Histogram sau khi tạo đỉnh cũng đang giảm dần. Ngoài ra, cây nến Doji trong cụm nến này là Gravestone Doji (Doji Ngôi Mộ), điều này càng làm tăng tính hiệu quả của mô hình Evening Star. Kết hợp tất cả các tín hiệu này với nhau, nhà đầu tư có thể cân nhắc thoát 1 phần hoặc hoàn toàn vị thế để tránh nhịp giảm mạnh của thị trường.
**Lời kết:**
Mô hình nến đảo chiều là một trong những công cụ hữu ích, nếu sử dụng hợp lý, NĐT có thể tối ưu hóa lợi nhuận. Tuy nhiên, chúng tôi có một số lưu ý:
\+) **Evening Star là mô hình nến đảo chiều giảm hiệu quả nhất** trong số các mô hình nến đảo chiều phổ biến.
\+) Tính hiệu quả của mô hình tỷ lệ thuận với thời gian, tín hiệu đảo chiều **tương đối hiệu quả ở khung thời gian dài (trên 30 phiên)**
\+) NĐT nên **kết hợp mô hình nến với các chỉ báo kỹ thuật** khác (như các đường MA, RSI, MACD,…) để tối ưu hóa hiệu quả.
