Quan điểm nhà đầu tư

Một vài khuynh hướng tâm lý điển hình của nhà đầu tư và cách khắc phục: * Tâm lý bầy đàn (herding bias): Theo nghiên cứu của Hirschleifer (2001), yếu tố này thuộc khuynh hướng xã hội (social bias). Điều này sẽ gây thua lỗ cho nhà đầu tư bằng cách khiến họ tin vào những tin đồn trên thị trường, những câu chuyện đầu tư hấp dẫn được viết ra bởi những “tay to” hoặc chỉ đơn giản mua/bán những cổ phiếu được quá nhiều người chú ý hay nhắc đến. Cách khắc phục: Nhà đầu tư nên tập trung chú ý vào các tín hiệu dài hạn thay vì chìm đắm vào các dao động ngắn hạn (short-term swings). Vì thực tế cho thấy các tín hiệu dài hạn của cả phân tích kỹ thuật lẫn phân tích cơ bản đều cho tín hiệu ổn định và chính xác hơn so với tín hiệu ngắn hạn. * Quá tin tưởng và phụ thuộc vào các tin đồn, vào việc gặp gỡ lãnh đạo công ty. Thực tế cho thấy các nhà quản lý, lãnh đạo của các công ty cũng có những khuynh hướng tâm lý giống như hầu hết chúng ta. Vì vậy, việc gặp gỡ lãnh đạo các công ty dưới góc nhìn của tài chính hành vi không mang lại nhiều giá trị cho việc đầu tư, trừ khi nhà đầu tư này sử dụng tin nội gián (inside information). Cách khắc phục: Nhà đầu tư nên coi các tin đồn, tin nội gián… như là những yếu tố bổ trợ chứ không phải là yếu tố quyết định cho quá trình đầu tư. Một cố phiếu lý tưởng để đầu tư trước hết cần thỏa mãn các yếu tố lựa chọn theo phân tích cơ bản (bị định giá thấp, lợi nhuận tăng trưởng…) và có tín hiệu mua theo phân tích kỹ thuật chứ không phải chỉ đơn giản là có tin đồn “hấp dẫn”. Kể cả khi gặp gỡ lãnh đạo công ty, không có bữa ăn nào là miễn phí cả. * Thiên kiến sợ thua lỗ - ham chốt lời dẫn tới đầu tư ngắn hạn và giao dịch quá mức. James Montier đã chỉ ra rằng con người có sự ác cảm đối với thua lỗ (loss aversion bias) lớn gấp nhiều lần so với việc họ thích lợi nhuận. Vì vậy, điều này kích thích khuynh hướng đầu tư ngắn hạn và giao dịch nhiều ở nhà đầu tư, đặc biệt là khi có các đợt giảm đột ngột. Nhà đầu tư sẵn sàng chốt lời sớm dù lợi nhuận là rất nhỏ hoặc thậm chí không có lời để không bị rơi vào trạng thái lỗ nếu đợt giảm mạnh vẫn tiếp tục (dù thị trường hoặc cổ phiếu không hề có tin xấu nào). Cách khắc phục: Nhà đầu tư cần có chiến lược giao dịch cụ thể và chặt chẽ từ trước. Ngoài ra, nên chú trọng vào những tín hiệu dài hạn (long-term signal) thay vì những biến động ngắn hạn. * Đánh giá cao quá mức cổ phiếu mình nắm giữ (endowment effect bias). Điều này có thể sẽ khiến cho nhà đầu tư không nhận ra được những nguy cơ tiềm ẩn đối với cổ phiếu trong danh mục và dễ mất tính chủ động nếu giá cổ phiếu biến động không đúng như kỳ vọng ban đầu. Cách khắc phục: Nhà đầu tư cần có một bộ tiêu chuẩn để đánh giá cổ phiếu ngay từ đầu để tránh việc bị cảm xúc chủ quan làm ảnh hưởng quá nhiều đến quyết định đầu tư.